“Tell me one last thing,” said Harry. “Is this real? Or has this been happening inside my head?”
Dumbledore beamed at him, (..) “Of course it is happening inside your head, Harry, but why on earth should that mean that it is not real?”

 J.K. Rowling, Harry Potter and the Deathly Hallows

Telling moment at the GovTech 2022 summit in a discussion during the lunch break.

Pedro Tavares, State Secretary for Justice in Portugal had just dwelled on Portugal’s quest for new ways to offer court services online. Such as divorce proceedings. “No way”, a digital transformation consultant exclaimed upon hearing this, “a divorce is a real thing, you cannot do such a thing online”. “Well”, I said, “Mr Tavares added that all parties and their representation need to be in one room, while the judge can physically be in another in front of another screen”. This already shifted the perspective slightly for the tech consultant. Still, imagining ‘real life’ far-reaching procedures taking place in virtual ways proved to be a bridge too far.

The altercation showed the difficulty in imagining, even for digital savvies, what e-government/govtech can bring. A real extension, enhancement or complement to citizen’s needs in real life. The virtual world not as a separate world,  but as a interlaced part of our ‘real’ world.

With the conception of divorce proceeding online, came the apparent reaction (by the tech consultant) of a deep bond that could be dissolved by the superficial online push of a button. However, it was not said that the marriage could be dissolved in a quickie virtual proceeding. The virtual meeting was part of a careful legal process where the formal part was made as accessible and user-friendly as possible. A divorce is strenuous, why not make the ‘paper-work’ as easy as possible and with that digital.

The real challenge of our governments going digital is not the technology, it is our minds grasping the real opportunity of what an online society can offer. Not two different realities, with one real world and another ‘not real’ superficial one. It is one and the same, we as people will live increasingly in both. The online world needs to be treated and seen as real with real consequences in the real world.

Which really calls for more and better regulation, but that is different story.

-----------
https://www.linkedin.com/pulse/divorce-online-govtech-real-world-judith-merkies  

Image by Greg Rakozy @grakozy

 https://www.linkedin.com/pulse/berlijn-niet-den-haag-de-misvattingen-van-duitsland-judith-merkies

Berlijn is niet Den Haag

De misvattingen van “ich will haben“ Nederlanders in Duitsland

Laurel & Hardy films vond ik vroeger niet leuk. Te dik opgelegd en te voorspelbaar. Hardy was slim, Laurel dom. Taarten gingen altijd door de lucht, banenschillen misten nooit hun doel en langsgedragen glas ging geheid aan diggelen.

Zo zie ik ook met lede ogen de altijd weer repeterende act van de Nederlandse managers, kooplieden, politici en hotemetoten die in Duitsland langskomen met slechts een doel voor ogen: in een directe lijn bij de macht aan tafel. De banenschillen liggen overal en, ja hoor, daar begint de glijpartij.

De eerste misvatting van Nederlanders is, dat Duitsland is als Nederland, met dien verstande dan dat ze er Duits spreken, wat minder humor hebben en hard auto rijden. Niets is minder waar.

In de komende blogs diep ik de bananenschillen waarover de Nederlandse Laurels over de oostgrens struikelen.

Direct naar Berlijn

De nieuwe bankmanager komt langs in Duitsland. Even het lijstje langs met belangrijke mensen, langs bij de Minister van Financien, de directeur/president van de nationale bank, wat leden van de het nationale parlement en wellicht de chief economist van de duitse regering. Op naar Berlijn dus.

Banenschil nummer 1: Duitsland is een federatie. Berlijn is geen Den Haag.

Duitsland is een federatie. Bewust zo verankerd in de grondwet door de geallieerde machten na de Tweede Wereldoorlog, dat deze staatsvorm nooit kan worden veranderd (art 20 van de Duitse Grondwet). De Duitse staatsvorm is beschermd door de zogenaamde Eeuwigheidsclausule, hetgeen betekent dat ook al zouden regering en parlement de federatie willen afschaffen, dit onmogelijk is.

Duitsland is opgedeeld in 16 deelstaten. Hier sluipt al een belangrijk misverstand in de Nederlandse vertaling. ‚Deelstaat‘, lijkt een deel van een groter geheel te impliceren. ‚Bundesland‘ is de Duitse benaming, hetgeen eveneens verwijst naar hetzelfde grotere geheel, maar op een andere manier. Elk Bundesland, voorheen 12 West-Duitse en 4 Oost-Duitse, maakt deel uit van de Bund. En de Bund zit in Berlijn. Het Nederlandse woord lijkt afhankelijkheid te impliceren, een stukje staat, wellicht ook zoiets als een provincie. Het Duitse woord zegt ‚land‘. Een land is iets wat zelfstandig is en souverein. En zo is het ook. Alle 16 ‚deelstaten‘ in Duitsland zijn zoiets als zelfstandige landjes, op een paar Bonds-thema’s na. De bondslanden hebben dan ook eigen parlementen en eigen presidenten, met eerder bij een land passende bevoegdheden, dan bij de in Nederlandse provincies.

De rechte lijn naar de macht, of de besluitvormers van Duitsland leidt niet naar Berlijn. Of niet alleen naar Berlijn.

De vraag is dus voor de nieuwe bank manager, wat is je belang in Duitsland? De minister van financien gaat niet over de banken, hetzelfde geldt voor de leden van de Bondsdag en de Bundesbank zit in Frankfurt in de schaduw van de echt regulerende macht van de Europees Centrale Bank.

In de volgende blog:

Banenschil 2: Praten met Berlijn. – Ken de bevoegdheden van federale staat en deelstaten

Mijn familie houdt van wedstrijden. Tijdens de lockdown waren er eerst de pubquizzen, nu opgevolgd door de challenge van de Hersenstichting ‚Ommetje‘. Nu wonen we niet allemaal in Nederland, wat betekent dat ik vergeefs zocht naar Ommetje in de Duitse App store, zoals ook een ander familielid in Groot-Brittannie vertwijfeld zocht en niet vond. Is het wandelen voor het verbeteren van de geest alleen voor Nederlanders in Nederland bestemd?

De Appstore volgt helaas hetzelfde concept als de Buma/Stemra en GEMA. Lange tijd was het onmogelijk om boeken en muziek te downloaden over de grens. Met de introductie van digitale streamingdiensten zoals Spotify kwam daar enigszins verandering in. Maar nog steeds zijn er digitale barricades. Zo verandert het aanbod van mijn Netflix abonnement afhankelijk van het land waar ik op dat moment ben. Een gezamenlijke Netflix party met de familie strandde al vaak op de niet-beschikbaarheid van films in het andere land. 

Zo kan het zijn, dat ik met mijn Duitse App store de mobiel parkeren app niet kan downloaden. Dit betekent dus zoeken naar een parkeerautomaat, het vantevoren inschatten van de te parkeren tijd en het buiten adem bijvullen. De uitvoerende dienst van de app wil de app niet aanmelden bij de Duitse store. Zouden er te weinig Duitsers in Nederland parkeren? 

Naast onbewuste beperkingen van een in principe grenzeloos product, zijn er ook door de overheid gewilde beperkingen. Zo blijkt het onmogelijk voor Nederlanders in het buitenland om op diverse overheidsfuncties te solliciteren. Het online sollicatieformulier laat een adres in het buitenland niet toe. Wellicht worden Nederlanders in het buitenland bij voorbaat ongeschikt geacht voor overheidsfuncties? 

Ook bij publieke diensten als het melden van gevaarlijk gedrag op de weg, blijkt een melding vanaf een buitenlands nummer op een 0800 nr niet mogelijk. Terwijl mijn auto met buitenlands nummerbord met flessen werd bekogeld, stond ik voor de vraag of een buitenlander in Nederland wellicht zelf als het gevaar wordt gezien. 

Dit zijn maar een paar voorbeelden van de digitale grenzen die worden getrokken, die eerder de grenzen in ons hoofd volgen dan de grenzen van de digitale mogelijkheden.

Dat er belemmeringen voor het vrij verkeer van digitale goederen zijn, heeft zo zijn redenen. Zo is het verdien-model van intellectuele goederen. Bij een aankoop in het buitenland is de afdracht aan de auteur/createur moeilijker. Ook kan het zijn dat een app of een dienst met publieke middelen is ontwikkeld, waarbij het als rechtvaardig wordt gezien als deze voor de belastingbetaler gereserveerd blijft. Alleen kan het toch niet de bedoeling zijn dat in het Europa van het vrij verkeer van goederen, de digitale goederen achter de grens blijven steken. Laat Apple de grenzen van de Europese markt opzoeken en alle Ommetjes en Parkmobiles automatisch in de hele EU aanbieden. Maak 0800 nummers bereikbaar voor Europese telefoonnummers, of biedt een alternatief voor buitenlandse weggebruikers aan. Wellicht dat Netflix, eventueel tegen meerkosten, eenmalige exterritoriale abonnementen wil aanbieden? Met andere woorden, mag het streepje in ons hoofd weg? Dat verbetert onze geestelijke gezondheid minstens zo goed als de Ommetje app van de Hersenstichting. 

=

Een bruikbaar kerstpakket was de wens van de werkgever twee jaar geleden. Daarom kregen alle werknemers een mooie koffer cadeau. Uiteraard met het embleem van het bedrijf ter rollende reclamezuil. De koffer had een handig formaat en mocht mee op vakantie. Al snel liet een van de vier wieltjes, wat aan de kleine kant voor de voor de 94 liter volume koffer, de geest. Hierdoor werd de koffer van een handige trolley tot een lastig zeulobject. Geen punt natuurlijk, de hoek met het wieltje werd er afgeschroefd. Daarna waren er drie mogelijkheden: contact opnemen met de fabrikant, alternatieve wieltjes op het internet vinden of de koffer bij het oud-vuil zetten. De fabrikant reageerde vriendelijk maar beslist. Er werden geen aparte onderdelen verkocht. Ik moest de koffer toesturen en laten repareren, waarbij het aan de fabrikant was om te beslissen of de reparatie onder de garantie viel. Een lastig verzoek bij een geschenk en bij een verblijf over de grens. Op het internet was geen enkel wieltje te vinden wat leek op het kofferwieltje. Zelfs niet bij een zoekopdracht in het Chinees. Kort einde aan dit lange verhaal? Het werd optie 3. De fraaie en verder compleet intacte koffer maakt de tocht naar de milieustraat vanwege een defect in een onderdeel van maximaal 2 euro kostprijs. 

Dit verhaal kent iedereen, het plastic deksel van het koffiezetapparaat breekt af, een essentieel onderdeel breekt of scheurt. Voor een luttel bedrag zou het apparaat te repareren zijn, mits je het onderdeel kunt vervangen. En daar zit de angel. Producenten zijn niet verplicht onderdelen te leveren. Zij staan, gedurende de garantieperiode, in voor hun product. Reparatie of vervanging is mogelijk als het defect is ontstaan bij normaal gebruik. De kosten voor het toesturen zijn vaak voor de koper. Maar wat gebeurt er ná de garantieperiode, bij een geschenk of bij niet als normaal beschouwd gebruik? Dan is meestal de oplossing: koop een heel nieuw apparaat of voorwerp. Deze gedachte past niet meer in deze tijd. De Europese wetgever zet in op eco-design van producten, wat betekent dat producten zo worden ontworpen, dat zij recyclebaar zijn en liefst ook reparabel en herbruikbaar. Maar een verplichting tot verkoop van onderdelen is er niet. Willen we een hoop afval voorkomen en het gebruik van goede producten verlengen, zou een verkoop-verplichting moeten worden ingevoerd. Het opsturen van een wieltje van 150 gram heeft meer zin dan het heen en weer sturen van een reusachtige koffer. 

Na het stranden van mijn principes gebeurde bij mij dus uiteindelijk ook het onvermijdelijke. Vanwege een kapot wieltje, deed uiteindelijk een heel nieuwe koffer, met verlengde garantieperiode, zijn intrede. Ik heb alvast uit voorzorg naar de producent geschreven.

Alle ogen keken naar haar. Kamala, de eerste vrouwelijke vice-president. Terecht. Maar mijn ogen kijken naar hen: de performers. Op gelijke hoogte als de president en de vice. Hun zingende of reciterende stem voor meer eenheid klonken vanaf hetzelfde podium. Overdag tijdens de inauguratie van Joe Biden zongen Lady Gaga, Jennifer Lopez en Garth Brooks en reciteerde Amanda Gorman poezie. Later in avond verving “Celebrate America” het gebruikelijke bal waar de nieuwe president een ceremonieel dansje waagt met de nieuwe first spouse. En ook daar gaf de president een korte toespraak, omlijst door heel veel muziek, verklarende teksten door acteurs en kleine documentaires. De boodschap van deze uitzending, met op de achtergrond het Lincoln Memorial en alle heilige plekken van de macht, was duidelijk: eenheid in het verdeelde Amerika.

Stellen we ons deze situatie voor in Nederland, voor de beëdiging van het nieuwe kabinet rapt Lil’ Kleine het Wilhelmus. En tijdens bordesscene met de koning en nieuwe ministers, kweelt Frans Bauer de Zuiderzeeballade. Onnederlands zouden we dat vinden, politiek is een serieuze zaak. 

En daar zit het verschil, in de VS hoort de (pop)cultuurwereld bij het aantrekkelijker maken van het politieke spektakel en bij het bewieroken van de eigen cultuur. In Nederland wordt cultuur gezien als een extra. De muzikale omlijsting komt niet bij politieke dagen, zoals Prinsjesdag maar bij Koningsdag of Bevrijdingsdag naar voren. Omdat cultuur, volgens beleidsmakers geen deel uitmaakt van het weefsel van onze identiteit. JLo die America the Beautiful zingt onderstreept de identiteit van de VS, Claudia de Breij die Mijn Vlakke Land zingt, raakt misschien wel onze harten maar niet het nationale. “This is who we are”, zegt Biden in de officiele White House clip, gedubt over de zang van JLo. 

Door de liberalisering van de Nederlandse politiek is cultuur steeds meer tot een luxe-goed, een extraatje, tot entertainment geworden. Cultuur en kunst als iets leuks voor er bij, als je daarvoor de centen hebt. Niets als intrinsiek nodig, voor het land zelf en voor het weergeven van de nationale identiteit. 

De Fransen hebben hierop dezelfde kijk als de Amerikanen. Direct na de bekendmaking van zijn verkiezing tot president, liep Macron de lange weg naar het overwinningspodium op Ode an die Freude, de officieuze Europese hymne. Zijn boodschap was direct duidelijk. Dit is wat ik ben.

De afgelopen jaren is er veel te weinig aandacht geweest voor kunst en cultuur, met natuurlijk als dieptepunt de effecten van de coronacrisis op de culturele sector. Beste toekomstige premier van Nederland, is een culturele omlijsting voor en meer cultuursubsidie in de nieuwe regeringsverklaring een idee? Omdat dit is wat wij zijn.

En toen stopte de mail. Geen berichten in mijn digitale brievenbus op merkies.com. En in de dagen en de weken er na ook niet. Clienten, relaties, vrienden belden op en whatsappten dat ze hun berichten onbestelbaar retour kregen. Mijn neef was al jaren eigenaar van het domain merkies.com en had alle familieleden een mailbox gegeven. Velen gebruikten deze mailbox ook zakelijk. En voor iedereen stopte de zaken abrupt. 

Het bleek dat het domain was gegijzeld. De provider van de site was overgekocht door een buitenlandse firma. Deze had het plan de prijzen flink te verhogen. Bij niet instemmen was een gijzeling van de domain-name (en de website) het gevolg. Mijn neef protesteerde. Hij had de rekeningen van de (vorige) provider altijd op tijd betaald, hij had een overeenkomst. Maar niets mocht baten. Zonder overleg en zonder waarschuwing werd het domain ter veiling op het internet aangeboden. Digitaal speurwerk leverde een nieuwe domain-eigenaar op met registratie in Tbilisi maar een IP adres in Keulen. 

Inmiddels waren velen familieleden in paniek. Tenslotte weet je nooit wat je mist als je mail niet aankomt. Abonnementen stopten plotseling, accounts online konden niet geverifieerd, concertkaarten niet meer gedownload. Antwoorden op sollicitaties bleven uit en rekeningen en de betalingsherinneringen bleven onbetaald. En bij mij bleek , dat ik bijna stemmen bij de volgende verkiezingen miste, daar het stembureau voor kiezers in het buitenland mij niet langer kon bereiken. Chaos.

De nieuwe provider bleek een opkoper van domains en niet van zins zijn nieuwe domain, zonder een behoorlijke vergoeding daarvoor, op te geven. Niet zijn probleem, zei hij. 

De schade van dit kleine digitale horror-sprookje is niet eenvoudig te berekenen. Wat wel eenvoudig is, is hieruit politiek lering te trekken. 

De digitale provider wereld is nog steeds een wilde westen, met de klant zeker niet als koning. Andere voorbeelden zijn influencers die vanwege glitches of hacking van de een op de andere dag hun account verliezen, zonder remedie. Of mijn oude vader, die zijn heel dure provider niet wil opgeven, omdat hij dan zijn emailadres verliest. De wetgever zou hier op twee manieren kunnen optreden. Beschouw betrouwbare digitale infrastructuur als even belangrijk als fysieke en word zelf bouwmeester van de digitale weg. In Estland heeft elke burger een officieel emailadres en een deel van de – veilige – openbare cloud. Een andere manier is het reguleren van het providerlandschap en het garanderen van het meenemen van domain of (email)adressen, zoals ook telefoonnummers of bankrekeningnummers kunnen worden behouden. Het afgelopen jaar heeft laten zien, dat de digitale wereld de fysieke in belang inmiddels evenaart. De regulering van deze wereld vraagt dus om dezelfde aandacht als de echte. Tijd voor een Rijks Digitaal Bouwmeester.

Negative campaigning werkt. Het duidelijkste voorbeeld hebben we gezien in de VS. Het is dan ook te prijzen dat de linkse partijen een afspraak hebben gemaakt om elkaar „heel te laten “tijdens de aankomende verkiezingscampagne. Tegelijkertijd kondigen deze partijen aan om „keihard campagne te voeren tegen rechts“ en tegen „het guur en rechts beleid“, Mag ik vragen om de afspraak uit te breiden naar alle partijen gedurende de campagne en er na?

Sinds de introductie van spindoctors bij partijcampagnes, is de verkiezingsretoriek steeds scherper geworden. Meer gericht op het duidelijk maken van het verschil: wij zijn goed, zij zijn slecht. Heel begrijpelijk. Alleen verschuift de naald steeds meer naar het negatieve.

De reden waarom dat gebeurt, is omdat negatief profileren kort en krachtig kan worden neergezet. Een partij of persoon positief profileren heeft meer woorden nodig. Het moet tot de verbeelding en het rechtvaardigheidsgevoel spreken. Duidelijk is, dat in een wereld van enkele tekens bij Twitter of zelfs tekstloze media zoals Snapchat of Tiktok, positive campaigning een wellicht te grote uitdaging is. Daarbij komt dat voor partijen met weinig visie of onderscheidend partijprogramma het moeilijk is om zich positief te onderscheiden van de ander. 

Het verkiezingsspektakel barst nu los en de zwarte piet wordt weer rondgespeeld. Daarbij is er genoeg onrust in de samenleving die nog verder kan worden aangewakkerd. De beelden van de rellen met een mix van leuzen tegen vaccineren, de avondklok en tegen 10 jaar Rutte geven aan hoe ontvlambaar ons land is. Diezelfde ontvlambaarheid zagen we natuurlijk ook al aan de andere kant van de oceaan. 

Alhoewel nog niet duidelijk is of Biden zal slagen met zijn oproep voor meer eenheid en het ‘verlagen van de temperatuur’, is dit de enige weg vooruit. Meer olie op het vuur, verwijten maken en radicaal afzagen van andere partijen en personen zal Nederland niet helpen.

Niet alleen in de politieke arena, maar ook erbuiten. Het stigmatiseren van corona-ontkenners, demonstranten tot ‘relschoppers’ en criminelen helpt daarbij niet. 

Net als in Amerika wordt het tijd om te zien dat een deel van de bevolking zich niet langer door feiten of kennis laat overtuigen, maar door associatie bij een groep met gedeelde opvattingen. Daarbij helpt niet dat, in deze pandemie feiten vaak het resultaat van voortschrijdend inzicht zijn. Waar is de aandacht voor de andere gevolgen van de pandemie? De maatschappelijke en economische gevolgen van eenzaamheid, gebrekkig onderwijs of het wegvallen van preventief medisch onderzoek of ingrepen?

Bij deze verkiezingen staan de partijen dus voor de keuze, brengen we het land meer bij elkaar of brengen we de zuilencultuur terug en prediken we voor eigen parochie. Het zou de hele politiek, en de media, sieren om Biden na te volgen. Laat ons dromen van een betere toekomst, laat de weg daarnaar toe zien, met elkaar en niet tegen elkaar.